Hoe om te gaan met de emoties van je kind? Inspiratie uit een verrassende bron

Emoties: we kennen ze allemaal, maar wanneer het om onze kinderen gaat, kunnen ze ons soms voor een raadsel stellen. Interessant genoeg vinden we verrassende inzichten in de manier waarop onze harige vrienden — onze honden — hun emoties uiten en verwerken. Dit is het verhaal van Maeve, mijn hond, en een dapper meisje tijdens mijn kindercoaching, die elkaar inspireerden om hun angsten te overwinnen. 

Angsten overwinnen: leren van elkaar 

Mijn hond Maeve had jarenlang angst om te zwemmen. Het gevoel van controleverlies zodra haar pootjes de grond niet meer raakten, was te overweldigend. Op een dag vertelde een van de kinderen tijdens een coachingbijeenkomst over haar eigen angst om te fietsen. Zodra haar voeten loskwamen van de grond, durfde ze niet verder. Het fascinerende? Dit meisje bedacht een strategie om Maeve te helpen, en diezelfde aanpak hielp haar zelf! Een week later fietste ze vol vertrouwen. Maeve had iets meer tijd nodig, maar ook zij zwemt nu zonder aarzeling. De trots en wederzijdse groei waren prachtig om te zien. 

Kinderen en honden: verrassende emotionele gelijkenissen 

De parallel tussen kinderen en honden gaat verder dan je zou denken. Hier zijn vijf opvallende overeenkomsten in hoe ze emoties ervaren en uiten: 

1. Basisemoties:
De basisemoties zijn bij honden en kinderen vergelijkbaar. Zowel bij honden als bij kinderen zie je emoties zoals angst, verdriet, boosheid en vreugde 
 
2. Lichaamstaal:
Honden hebben alleen hun lichaamstaal om emoties te uiten en kinderen hebben nog niet de juiste woorden om uiting te geven aan hun emotie. Ook zij uiten hun emoties dus voornamelijk door middel van lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen, geluiden (blaffen en huilen) en gedrag.  
Als kinderen blij zijn, zullen ze bijvoorbeeld huppelen of lachen, en  bij angst kunnen ze zich terug trekken of verstoppen. 
 
3. Emoties van anderen 
Zowel honden als jonge kinderen zijn gevoelig voor de emoties van mensen om hen heen. Ze kunnen troost bieden als iemand verdrietig is, of meedoen met een vrolijke sfeer. Honden zijn bijvoorbeeld vaak goed in het "aanvoelen" van hun baasje, net zoals kinderen hun ouders/emotionele omgeving aanvoelen. 
 
4. Afhankelijkheid van verzorgers:
De emotionele veiligheid van zowel kinderen als honden is sterk afhankelijk van hun relatie met hun verzorger. Een stabiele, liefdevolle band bevordert vertrouwen en emotionele stabiliteit. 
 
5. Beperkt besef van complexe emoties:
Honden (en jonge kinderen) hebben waarschijnlijk geen volledig bewustzijn van complexe of sociale emoties zoals schaamte, schuld of jaloezie op een volwassen-menselijk niveau, al vertonen ze soms gedrag dat daarop lijkt. 

Praktische tips: omgaan met emoties 

Deze inzichten bieden concrete handvatten voor zowel ouders als hondenbezitters. Hier zijn tips om zowel je kind als je hond te ondersteunen:

1. Erken hun gevoel 
Zeg bijvoorbeeld: "Ik zie dat je verdrietig bent omdat je speelgoed stuk is." Kinderen willen serieus genomen worden. Door hun emoties te benoemen, leren ze ook hun eigen gevoelens beter begrijpen. 
 
2. Blijf rustig en beschikbaar 
Kinderen spiegelen vaak jouw emotie. Als jij kalm blijft, help je hen ook tot rust te komen. Laat zien dat je er bent, ook als ze boos of verdrietig zijn. 
 
3. Grenzen met liefde 
Emoties mogen er zijn, maar niet al het gedrag is oké. Je kunt gerust zeggen: "Je mag boos zijn, maar niet slaan." 
 
4. Gebruik routine en voorspelbaarheid 
Dat geeft kinderen houvast en voorkomt veel emotionele uitbarstingen. 
 
5. Leer ze emoties reguleren 
Help ze ontdekken wat helpt: ademhalen, even apart zitten, iets knuffelen. Kinderen kunnen zelf vaak, met onze hulp, zelf hele goede oplossingen bedenken voor wat hen helpt wanneer ze bang, verdrietig of boos zijn. 

Voor je hond

1. Lees hun lichaamstaal goed 
Let op signalen zoals grommen, oren naar achteren, staartpositie of hijgen. Dat helpt je om hun emoties op tijd te herkennen. 
 
2. Blijf zelf kalm en consequent 
Honden voelen jouw stemming haarfijn aan. Als jij rustig en duidelijk bent, voelen zij zich veiliger. 
 
3. Beloon gewenst gedrag 
Positieve bekrachtiging werkt het best: beloon rustig gedrag, geef aandacht als de hond zich goed gedraagt — niet als hij overprikkeld is. 
 
4. Creëer een veilige plek 
Net als kinderen hebben honden soms even rust nodig. Een veilige mand of plek waar ze met rust worden gelaten helpt bij stress. 
 
5. Geef structuur en duidelijkheid 
Honden houden van voorspelbaarheid en duidelijke regels. Dat voorkomt onzekerheid en stress. 

Wat ligt eronder?

Emoties kunnen zich op een bepaalde manier uiten, terwijl er iets anders onder zit. Zowel bij kinderen als bij honden (en eigenlijk ook bij volwassenen). Dat noemen we vaak "secundaire" emoties of "maskerende" emoties.  

Denk aan boosheid als uiting van angst of verdriet. Daarom is het goed om je af te vragen “Wat zit hier nu echt achter?” Geduld, observatie en een veilige omgeving zijn hierin essentieel, of het nu om je kind of je hond gaat. 

Met de juiste aanpak kunnen we niet alleen begrijpen, maar ook verbinding maken en groei stimuleren — een prachtige reis samen! Wat zijn jouw ervaringen met kinderen of huisdieren en hun emoties?